فردین اسکافی1)
ویراستار: وحید مشیرنیا2)
22 آگوست، مصادف با "روز پیشی‌گرفتن از زمين"3) است. اين بدان معني است كه نظام‌هاي اقتصادي موجود در
اين زمان، هرآنچه را كه طبيعت با ظرفيت و توان خودباروري و خودپالايي به عنوان منبع طبيعي از ابتداي
سال 2020 توليد نموده است، مصرف نموده و درنتیجه، در باقی‌مانده‌ی روزهاي سال جاری، منابعي برای
مصرف ندارد.
موضوع این است که اگر اصل را بر رشد براساس توسعه‌ی پایدار بگذاریم، جهانیان از تاریخ امروز تا پایان
سال میلادی جاری، چیزی برای مصرف در دسترس ندارند. نتیجه این که ما ناچار هستیم منابعی را كه از
سال‌هاي بسيار دور به‌عنوان ذخيره‌ی اكولوژيك در طبيعت انباشته شده است، مصرف کنیم. این ذخیره همان
چیزی است که نسل موجود بشر بر آن حقی ندارد و سهم نسل‌هاي آينده (فرزندان) به‌شمار مي‌آيد
بدین‌نحو ساکنین حال حاضر کره‌ی زمین براي تداوم توسعه‌ی اقتصادي خود، از امروز تا پايان سال 2020
مجبور به دريافت وام اجباري از طبيعت هستند و به‌گونه‌ای غیرمنصفانه، بازپرداخت آن را به عهده‌ي
فرزندان خود مي‌گذارند.
ايده‌ي اين مفهوم در سال 2003 با تأسيس "شبكه‌ي ردپاي جهاني" 4) كه يك سازمان غيرانتفاعي مي‌باشد،
ايجاد شده است. اين سازمان هرسال با استفاده از حدود 15000 گزارش از داده‌های به‌دست آمده از 70
نهاد و سازمان مختلف همكار، اقدام به محاسبه و تعیین اين روز مي‌نمايد.
هدف از اين كار، آگاه‌سازي تصميم‌گيران نسبت به محدوديت‌هاي طبيعت در برآورده نمودن نيازهاي بشر و
آسيب‌پذير بودن منابع طبيعي (هرچند تجديدپذير) است. محاسبه‌های اين نهاد نشان مي‌دهد که با تشديد
روند مصرف منابع، تاریخ سالانه‌ی رسیدن به اين روز هر ساله به عقب‌تر حرکت می‌کند.
امسال "روز پیشی‌گرفتن از زمين"، برخلاف همه‌ی سال‌های قبل، دیرتر از زمان معمول آن فرارسید. دلیل
آن، رکود اقتصادی ناشی از پاندمی(همه‌گیری) کروناست. همه‌گیری به ما ثابت کرد که حل مشکلات بزرگ در
مقیاس جهانی، مستلزم همکاری همه‌ی ملت‌هاست.
شاید "روز پیشی‌گرفتن از زمين" بتواند فرصتی برای اندیشیدن پیرامون این نکته ایجاد کند که آیا واقعاً
آن‌چه بشر برای به‌دست آوردن آن تلاش می‌کند، ارزش آن‌چه را که از دست می‌دهد، دارد؟
"روز پیشی‌گرفتن از زمين"، يكي از دلايل شكل‌گيري مفهوم "اقتصاد چرخشي" به‌شمار مي‌آيد.
4 شهریور 1399 (25 آگوست 2020) – تهران- ایران
پی‌نوشت
- رییس کمیته‌ی متناظر «اقتصاد چرخشی) - سازمان جهانی تدوین استاندارد (ISO/TC 323)
- نایب رییس کمیته‌ی متناظر «اقتصاد چرخشی) - سازمان جهانی تدوین استاندارد (ISO/TC 323)
- Earth Overshooting Day
- Global Footprint Network